Gebiedsgericht samenwerken

voor meer biodiversiteit

Een belangrijke factor voor biodiversiteitsherstel is gebiedsgericht samenwerken. Samenwerking tussen verschillende partijen in Nederland is cruciaal, want biodiversiteit kent geen scherpe grenzen. Kijk maar naar de insecten die gewassen bestuiven en de weidevogels en vlinders die zich zowel thuis voelen in natuurgebieden als in de wegbermen. 

Als partijen in een gebied gaan samenwerken, zijn er meer kansen voor wilde planten en dieren. Daarom wil het Deltaplan door kennisuitwisseling en door het ontwikkelen van instrumenten voor en het geven van trainingen over gebiedsgericht samenwerken een bijdrage leveren aan het succes hiervan. 


In 2023 stond binnen het Deltaplan uitwisseling van kennis over gebiedsgerichte samenwerking centraal. Er is o.a.  gesproken met het RTLG over hun rol in de aansturing van gebiedsprocessen.  Met de werkgroep Overgangsgebieden Natura2000 is uitgebreid van gedachten gewisseld over het perspectief in overgangsgebieden rond N2000 en de instrumenten die nodig zijn om gebiedsprocessen in deze gebieden te starten.  Living Lab Fryslan, Salland Loont, Groene Cirkel Kaas en Bodemdaling hebben hun ervaringen met ons gedeeld. De nieuw opgedane kennis is vastgelegd in de leidraad voor Gebiedsgericht Samenwerken. 


In 2022 ontwikkelde het Deltaplan een training voor gebiedsgericht samenwerken. In 2023 zijn diverse gesprekken gevoerd over het verder uitrollen van deze training.  Helaas is het ons in 2023 nog niet gelukt om voldoende cofinanciering rond te krijgen. Naar verwachting gaat dit in 2024 wel lukken en kunnen we dan van start gaan. 

Leidraad samenwerking (PDF)

Inzetten op een goed verdienmodel voor

boeren die biodiversiteit bevorderen

Een goed verdienmodel is randvoorwaardelijk voor het herstellen van biodiversiteit in het landelijk gebied. Het Deltaplan verwacht dat het niet één partij is die zorgt voor dit verdienmodel, maar dat een stapeling van publieke en private beloningen hiervoor nodig is. 

Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel heeft de biodiversiteitsmonitoren omarmd als centraal instrument om boeren te belonen voor hun bijdrage aan meer biodiversiteit.  In onze werkgroep Verdienmodellen wordt kennis uitgewisseld over het werken met dit instrument. Het gaat dan zowel over kennisuitwisseling tussen regio's als tussen (potentiële) beloners.  In 2023 heeft het Deltaplan zich ingezet voor:

  • Het krijgen van een heldere governance op het werken met KPI's in de landbouw. Dit is essentieel om tot continuïteit te komen in het belonen. Het Deltaplan Biodiversiteit heeft dit onderwerp geagendeerd en meegedacht in mogelijk uitvoering. De uitvoering wordt nu opgepakt door een kleine werkgroep onder aansturing van LNV; het Deltaplan Biodiversiteitsherstel blijft via de klankbordgroep betrokken.
  • Het verkrijgen van duidelijkheid t.a.v. de juridische mogelijkheden voor het stapelen van publieke en private beloningen. Er is gestart met het opzetten van een handreiking voor partijen waarin de juridische mogelijkheden (worden beschreven om duurzaamheidsprestaties te belonen en te stapelen. LNV heeft de opdracht hiervoor gegeven aan een externe partij.

Over het thema verdienmodellen is binnen het Deltaplan uitgebreid kennis gedeeld. Zo heeft het waterschap Amstel Gooi en Vecht informatie verschaft over hoe zij ‘rekent aan biodiversiteitsherstel’  Wij.land heeft haar inzichten gedeeld over de kosten en baten van regeneratieve landbouw.  Ook is gesproken met de initiatiefnemers van Biodiversiteit op je Bord over de mogelijkheid om biodiverse producten te verwaarden via een horeca en cateraars.  Daarnaast is kennis gedeeld over het verdienmodel van kruidenrijk grasland en het programma Re-Ge-NL.

Toolbox voor Biodiversiteit verder uitgebouwd

Voor de openbare ruimte heeft het Deltaplan twee belangrijke ambities: de openbare ruimte wordt ecologisch beheerd én elke nieuwe stedelijke ontwikkeling levert een toename op voor de biodiversiteit. Afgelopen jaar heeft het Deltaplan zich hierbij vooral gericht op wat gemeenten kunnen doen.  

Op 14 februari 2023 organiseerden we een congres over biodiversiteit in de bebouwde omgeving, specifiek voor gemeenten. Aanleiding voor dit congres was het onderzoek van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel in samenwerking met de Wageningen Universiteit & Research naar hoe gemeenten in Nederland momenteel werken aan biodiversiteitsherstel, en waar de knelpunten en kansen liggen. 

Lees het onderzoek

Meer dan 300 gemeenten en andere organisaties namen deel aan het congres. Centraal stond de problematiek rondom biodiversiteitsverlies in Nederland en de ambities van het Deltaplan om deze negatieve trend te keren. Het doel van het congres was om gemeenten handvatten te bieden voor de aanpak van biodiversiteitsvraagstukken in de bebouwde omgeving. 

Lees het verslag

Community of Practice gemeenten

Vorig jaar hebben we  een Community of Practice voor partnergemeenten van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel gelanceerd. In 2023 hebben we drie bijeenkomsten georganiseerd waarin de gemeenten kennis en ervaringen konden uitwisselen en waar belangrijke (beleids)ontwikkelingen rondom biodiversiteit zijn geagendeerd. Daarnaast is het Deltaplan Biodiversiteitsherstel een samenwerking gestart met de Agenda Natuurinclusief, om gemeenten te ondersteunen in een traject voor Nationaal Park Stad, naar voorbeeld van het internationale concept National Park Cities en de gemeente Breda en Rotterdam. 

Kennis delen tussen infrapartijen

De werkgroep Infranatuur was ook ik in 2023 een waardevol kennisdelingsplatform voor infrapartijen die werken aan biodiversiteit. Binnen de werkgroep zijn drie subgroepen vertegenwoordigd: groene netten (netbeheerders), groenblauw netwerk (waterschappen) en natuurbouwers (aannemers en ingenieursbureaus in civiele bouw). Daaromheen zit een brede cirkel van aanverwante partijen en bedrijven. In totaal participeren ongeveer 40 partijen.


Thema’s in 2023 waren onder andere natuurvriendelijke oevers, biodiverse dijken, biodiversiteit op terreinen van delfstofwinnende bedrijven, vergroening van assets, de cursus Kleurkeur, ecologisch bermbeheer, biodiversiteit in aanbestedingen en natuurvriendelijk bouwen. 


Een highlight van 2023 was de ontwikkeling van de Natuurladder door Dura Vermeer en Heijmans, een meetlat voor een natuurvriendelijke werkwijze bij bouwers. De Natuurladder wordt momenteel uitgebreid met een webapplicatie, en daarmee voorbereid om door de hele infrasector te kunnen worden gebruikt. 


Om efficiëntie en afstemming tussen domein infra van Collectief Natuurinclusief en werkgroep Infranatuur te vergroten, trekken sinds eind 2023 het kernteam van het domein infra en het regieteam van de werkgroep samen op.